Agrofag - jakakolwiek roślina, zwierzę, lub też jakikolwiek czynnik chorobotwórczy, szkodliwy albo potencjalnie szkodliwy dla roślin uprawnych i produktów roślinnych. Definicja ta obejmuje szkodliwe kręgowce i bezkręgowce, wirusy, bakterie, pierwotniaki, grzyby i chwasty [
Kolk A. i inni, 2004].
Integrowana ochrona roślin
Intensywne metody ochrony roślin praktykowane od wielu lat w produkcji roślinnej charakteryzują się wieloma wadami [
Samersov i Trepashko, 1999]:
- szkodliwymi skutkami ubocznymi w stosunku do obiektów nie będących celem ochrony, np. operatorów opryskiwaczy (środki
ochrony roślin należą do najbardziej szkodliwych związków, na których działanie są narażeni rolnicy), konsumentów
(pozostałości szkodliwych substancji chemicznych), środowiska przyrodniczego,
- zaburzeniem działania naturalnych mechanizmów zapewniających samoregulację agroekosystemów co może naruszyć równowagę i doprowadzić do masowego pojawu agrofagów,
- wykształcaniem się odporności na środki chemiczne,
- wysokimi kosztami zabiegów ochrony.
Wymienione wady stanowiły bodziec dla wielu badaczy, którzy stawiali sobie za cel utrzymanie zalet intensywnych metod ochrony roślin przy jednoczesnym zmniejszeniu szkodliwych skutków ubocznych.
Kilka dekad poszukiwań doprowadziło w latach 70-tych do opracowania koncepcji integrowanej ochrony roślin (z ang. Integrated Pest Management, IPM) [
Bajwa i Kogan, 2002;
Ferron, 1999]. Od tamtego czasu koncepcja integrowanej ochrony roślin przeszła wiele zmian i obecnie oznacza
system wspomagania decyzji dla wyboru najlepszych taktyk i strategii, które biorą pod uwagę interesy producentów (stabilne zyski i zrównoważona produkcja) i społeczeństwa (utrzymanie dobrej jakości środowiska) [
Bajwa i Kogan, 2002,
Norris i inni, 2003]. Wyboru taktyki i strategii dokonuje się przez podejście holistyczne, tzn. integrację metod wszystkich dziedzin naukowych odnoszących się do produkcji roślinnej. Ochrona roślin jest skoordynowana z innymi zabiegami produkcyjnymi i zintegrowana z kontekstem socjoekonomicznym gospodarstwa. W celu uzyskania najlepszej organizacji pracy stosowane są nowoczesne techniki zarządzania. Szeroko pojęta metodologia stara się uwzględnić cały kompleks agrofagów występujący w agroekosystemie i zaleca zastosowanie w danej sytuacji najbardziej odpowiednich technik ochrony roślin. Nadrzędnymi zasadami są przewidywanie i zapobieganie. Ich konsekwentne stosowanie pozwala zmniejszyć liczbę zabiegów do absolutnie niezbędnych, a ich celem jest ograniczenie populacji agrofagów poniżej progu szkodliwości ekonomicznej.
W Kodeksie Dobrej Praktyki Rolniczej [
MRiRW, 2002] podana jest następująca definicja:
integrowana ochrona roślin polega na łączeniu efektywnych, środowiskowo bezpiecznych i społecznie akceptowanych metod biologicznych, agrotechnicznych i chemicznych, które utrzymują populację agrofagów poniżej progów szkodliwości.
Ochrona roślin - dział produkcji roślinnej, którego celem jest zapobieganie obniżaniu plonów przez agrofagi oraz zabezpieczenie ziemiopłodów w magazynach [
Wikipedia].
System Wspomagania Decyzji - narzędzie informatyczne, które dostarcza istotnych informacji pomocnych przy podejmowaniu decyzji.
